مکرمه بافی: هنر گره زدن رویاها

هنر مکرمه بافی: خلق آثار هنری منحصر به فرد با نخ و انگشت

مکرمه بافی چیست؟

مکرمه بافی، هنری اصیل و کهن است که با گره زدن نخ‌های طبیعی یا مصنوعی، طرح‌ها و اشکال متنوعی خلق می‌شود. این هنر دست‌ساز، از گذشته‌های دور در بسیاری از فرهنگ‌ها وجود داشته و امروزه نیز طرفداران بسیاری پیدا کرده است. مکرمه بافی نه تنها به عنوان یک سرگرمی لذت‌بخش، بلکه به عنوان راهی برای خلق آثار هنری زیبا و منحصر به فرد نیز شناخته می‌شود. با استفاده از گره‌های ساده و ترکیبات مختلف آن‌ها، می‌توان آثاری از قبیل آویزهای دیواری، گلدان‌های آویز، کیف‌ها، دستبندها و بسیاری موارد دیگر را خلق کرد. مکرمه بافی علاوه بر زیبایی ظاهری، آرامش و تمرکزی را که در حین بافتن ایجاد می‌کند، برای روح و روان بسیار مفید است.

امروزه مکرمه بافی به عنوان یک هنر مدرن و محبوب، در دکوراسیون داخلی، مد و اکسسوری‌ها کاربرد فراوانی دارد. با کمی خلاقیت و تمرین، هر کسی می‌تواند این هنر زیبا را فرا بگیرد و از خلق آثار هنری دست‌ساز لذت ببرد.

تاریخچه مکرمه بافی: از گذشته تا امروز

هنر مکرمه بافی ریشه‌های بسیار قدیمی دارد و به دوران باستان بازمی‌گردد. اولین نشانه‌های استفاده از گره‌ها برای تزئین پارچه‌ها و اشیاء در تمدن‌های باستانی مانند بابلی‌ها و آشوری‌ها دیده می‌شود. در این تمدن‌ها، از قیطان‌های حاشیه‌ای که با گره زدن ایجاد می‌شدند، برای تزئین لباس‌ها استفاده می‌کردند.

در قرن سیزدهم، بافندگان عرب از گره‌های تزئینی برای تکمیل نخ اضافی روی شال، مقنعه و حوله استفاده می‌کردند و به این پارچه‌های تزئین شده “مِقْرَمة” می‌گفتند. این هنر به تدریج در اروپا گسترش یافت و در قرن هفدهم، ملکه مری دوم انگلستان به این هنر علاقه‌مند شد و آن را به اطرافیان خود آموزش داد. در دوران ویکتوریا، مکرمه بافی بسیار محبوب بود و از آن برای تزئین خانه‌ها با رومیزی، روتختی و پرده استفاده می‌شد.

در قرن بیستم، مکرمه بافی با جنبش‌های هنری و فرهنگی مختلفی در ارتباط بود و به طور موقت از محبوبیت افتاد، اما در دهه‌های اخیر دوباره احیا شد و به عنوان یک هنر دست‌ساز مدرن و محبوب مورد توجه قرار گرفت. امروزه، مکرمه بافی در طراحی داخلی، مد و اکسسوری‌ها کاربرد فراوانی دارد و علاقه‌مندان زیادی در سراسر جهان دارد.

تاریخچه مکرمه بافی در ایران

هنر مکرمه بافی، با ریشه‌های عمیق در تمدن‌های باستانی، در ایران نیز جایگاه ویژه‌ای داشته و دارد. این هنر ظریف و زیبا، با گره زدن نخ‌ها و ایجاد طرح‌های هندسی و انتزاعی، آثاری چشم‌نواز خلق می‌کند.

اگرچه تاریخ دقیق ورود مکرمه بافی به ایران مشخص نیست، اما شواهد نشان می‌دهد که این هنر از دیرباز در ایران رواج داشته است. بافندگان ایرانی با ذوق و سلیقه‌ای خاص، از مکرمه بافی برای تزئین لباس‌ها، پرده‌ها، رومیزی‌ها و سایر وسایل منزل استفاده می‌کردند. طرح‌های پیچیده و رنگ‌های متنوعی که در این آثار به کار می‌رفت، نشان از مهارت و خلاقیت بالای هنرمندان ایرانی دارد.

در طول تاریخ، مکرمه بافی در ایران همواره با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده است. در برخی دوره‌ها، این هنر به اوج شکوفایی رسیده و در برخی دیگر، به فراموشی سپرده شده است. اما با گذشت زمان و تغییر سلیقه‌ها، مکرمه بافی همواره توانسته است خود را با شرایط جدید وفق دهد و جایگاه خود را در میان هنرهای دستی ایران حفظ کند. در سال‌های اخیر، با افزایش علاقه به هنرهای دستی و صنایع دستی، مکرمه بافی نیز دوباره مورد توجه قرار گرفته است. هنرمندان جوان ایرانی با ایده‌های نو و خلاقانه، این هنر کهن را با دنیای مدرن تلفیق کرده و آثاری زیبا و منحصر به فرد خلق می‌کنند.

کاربردهای متنوع مکرمه بافی

این هنر زیبا و کاربردی، در حوزه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، برخی از مهم‌ترین کاربردهای مکرمه بافی را بررسی می‌کنیم:

دکوراسیون داخلی

• آویزهای دیواری: یکی از محبوب‌ترین کاربردهای مکرمه بافی، ساخت آویزهای دیواری با طرح‌ها و اندازه‌های مختلف است. این آویزها می‌توانند به تنهایی یا در ترکیب با گیاهان، به دیوارهای خانه شما زیبایی و جلوه خاصی ببخشند.
• گلدان‌های آویز: با استفاده از مکرمه می‌توانید گلدان‌های آویز زیبایی خلق کنید و به فضای خانه خود روح تازه‌ای ببخشید.
• رومیزی‌ها: رومیزی‌های مکرومه با طرح‌های هندسی و رنگ‌های متنوع، می‌توانند به عنوان یک مرکز توجه روی میز شما قرار بگیرند.
• زیر لیوانی‌ها: زیر لیوانی‌های مکرومه، هم کاربردی هستند و هم به عنوان یک عنصر تزئینی زیبا عمل می‌کنند.
• پرده‌ها: پرده‌های مکرومه، به خصوص برای فضاهای کوچک و نورگیر، انتخابی مناسب هستند.

مد و اکسسوری

• کیف‌ها: کیف‌های مکرومه با طرح‌ها و اندازه‌های مختلف، یک اکسسوری شیک و منحصر به فرد برای هر استایلی هستند.
• دستبند‌ها و گردنبند‌ها: زیورآلات مکرومه، با استفاده از نخ‌ها و مهره‌های مختلف، می‌توانند بسیار زیبا و چشم‌نواز باشند.
• کمربند‌ها: کمربندهای مکرومه، به خصوص برای لباس‌های تابستانی، انتخابی مناسب هستند.
• کفش‌ها: برخی طراحان از مکرمه برای تزئین کفش‌ها استفاده می‌کنند.

وسایل کاربردی

• پادری‌ها: پادری‌های مکرومه، علاوه بر زیبایی، می‌توانند به عنوان یک زیرانداز نرم و راحت نیز استفاده شوند.
• جاکلیدی‌ها: جاکلیدی‌های مکرومه، یک هدیه کوچک و کاربردی هستند.
• علائم کتاب: علائم کتاب مکرومه، به کتاب‌های شما جلوه‌ای خاص می‌بخشند.

سایر کاربردها

• تزیینات عروسی: از مکرمه برای ساخت تاج عروس، آویزهای میز مهمانی و سایر تزیینات عروسی استفاده می‌شود.
• یوگا و مدیتیشن: برخی از افراد از محصولات مکرومه برای ایجاد فضایی آرام و مناسب برای یوگا و مدیتیشن استفاده می‌کنند.

به طور کلی، مکرمه بافی یک هنر بسیار متنوع است و محدود به کاربردهای ذکر شده نیست. با کمی خلاقیت، می‌توانید از این گره ها برای ساخت انواع محصولات مکرمه کاربردی و تزئینی استفاده کنید.

ابزار و مواد مورد نیاز برای مکرمه بافی

برای شروع مکرمه بافی، به چند ابزار و ماده ساده نیاز خواهید داشت. این ابزارها به شما کمک می‌کنند تا طرح‌های دلخواه خود را با دقت و زیبایی خلق کنید.

مواد اولیه

• نخ مکرمه: نخ مکرمه در انواع مختلفی از نظر ضخامت، جنس و رنگ موجود است. نخ‌های پنبه‌ای، کتان و کنفی از رایج‌ترین نوع نخ‌های مورد استفاده در مکرمه بافی هستند. انتخاب نوع نخ به طرحی که می‌خواهید بسازید و سلیقه شخصی شما بستگی دارد.
• قیچی تیز: برای برش دادن نخ‌ها به اندازه‌های دلخواه به یک قیچی تیز نیاز دارید.
• نوار اندازه‌گیری: برای اندازه‌گیری دقیق طول نخ‌ها به نوار اندازه‌گیری نیاز خواهید داشت.

ابزار جانبی (اختیاری)

• شانه فلزی یا چوبی: برای جدا کردن رشته‌های نخ و مرتب کردن آن‌ها استفاده می‌شود.
• گیره قلابی: برای نگه داشتن نخ‌ها در حین کار و جلوگیری از باز شدن گره‌ها کاربرد دارد.
• رولپلاک چوبی یا شاخه درخت: برای آویزان کردن نخ‌ها و شروع کار استفاده می‌شود.
• حلقه فلزی یا چوبی: برای ایجاد حلقه‌های پایه در برخی طرح‌ها استفاده می‌شود.
• تخته یا تخته سه لا: برای ثابت نگه داشتن کار در حین بافت استفاده می‌شود.

نکات مهم

• انتخاب نخ مناسب: نخ مکرمه در ضخامت‌ها و جنس‌های مختلفی موجود است. برای شروع، بهتر است از نخ‌های پنبه‌ای با ضخامت متوسط استفاده کنید.
• تیز بودن قیچی: یک قیچی تیز به شما کمک می‌کند تا نخ‌ها را به صورت تمیز و یکدست برش دهید.
• صبر و حوصله: مکرمه بافی نیاز به صبر و حوصله دارد. با تمرین و تکرار، مهارت‌های شما در این زمینه بهبود خواهد یافت.
• طرح: قبل از شروع کار، طرح مورد نظر خود را انتخاب کرده و آن را روی کاغذ بکشید.
• فضای کار مناسب: یک فضای روشن و مرتب برای کار کردن انتخاب کنید.

انواع گره‌های مکرمه: دنیایی از طرح‌ها با چند گره ساده

مکرمه بافی با وجود سادگی ابزار و مواد اولیه، دنیایی از طرح‌ها و اشکال پیچیده را در خود جای داده است. همه این پیچیدگی‌ها از ترکیب چند گره ساده به وجود می‌آیند. تنوع گره ها در مکرمه باعث شده طرح های متنوع و منحصر به فرد تولید شود.و با استفاده از نخ های رنگی جذابیت بیشتری به محصولات مکرمه داده شود.

بیش از 50 نوع گره مختلف در هنر مکرمه وجود دارد. تعدادی از گره های مکرمه به نامهای گره نیمه، گره مربع، قیطان تک، قیطان دوتایی، گره روی دست، گره درپوش، زیگزاگ، مورب، قیطان هندی، شورون می باشند که به صورت ترکیبی یا ساده در طرح دیوار کوب یا کوسن یا رانر استفاده می شود و به خلاقیت و ذوق بافنده طرح بستگی دارد تا اثری منحصر به فرد و اختصاصی خلق کند.

در ادامه، برخی از مهم‌ترین و پرکاربردترین گره‌های مکرمه را برای شما معرفی می‌کنیم:

گره‌های پایه

• گره مربع (Square knot): این گره، پایه و اساس بسیاری از طرح‌های مکرمه است. با تکرار این گره، می‌توانید طرح‌های خطی و هندسی زیبایی ایجاد کنید.
• گره تخت (Flat knot): این گره، ظریف‌تر از گره مربع است و برای ایجاد بافت‌های نرم‌تر و لطیف‌تر استفاده می‌شود.
• گره نیمه مربع (Half square knot): این گره، ترکیبی از گره مربع و تخت است و برای ایجاد تنوع در بافت استفاده می‌شود.

گره‌های پیشرفته‌تر

• گره فرانسوی (French knot): این گره، برای ایجاد بافت‌های حجیم‌تر و برجسته‌تر استفاده می‌شود.
• گره چینی (Chinese knot): این گره، ظاهری پیچیده و زیبا دارد و برای ایجاد طرح‌های پیچیده‌تر استفاده می‌شود.
• گره لارک (lark’s head knot): این گره، برای ایجاد حلقه‌های ابتدایی در بسیاری از طرح‌ها استفاده می‌شود.
• گره ژوزفین (Josephine knot): این گره، برای ایجاد بافت‌های موج‌دار و زیبا استفاده می‌شود.

انواع دیگر گره‌های مکرمه

علاوه بر گره‌های پایه و پیشرفته‌ای که ذکر شد، دنیای مکرمه بافی سرشار از گره‌های متنوع دیگری است که هر کدام زیبایی و کاربرد خاص خود را دارند. گره‌های پیچیده‌تر اغلب ترکیبی از چندین گره ساده هستند و با تمرین و خلاقیت، می‌توانید طرح‌های بسیار زیبایی را با آن‌ها خلق کنید. از جمله این گره‌ها می‌توان به گره کراواتی، گره پیچشی، گره ماهیگیر، گره ساقه، گره هشت و گره‌های ترکیبی اشاره کرد. هر یک از این گره‌ها با ایجاد بافت‌ها و طرح‌های متفاوت، به شما امکان می‌دهند تا آثار هنری منحصر به فردی را خلق کنید.

نکته: برای یادگیری گره‌های پیچیده‌تر، بهتر است ابتدا به خوبی گره‌های پایه را فرا بگیرید. سپس با ترکیب این گره‌ها و الهام گرفتن از طرح‌های موجود، می‌توانید طرح‌های جدید و خلاقانه‌ای را ایجاد کنید.

فروش محصولات مکرومه و کسب درآمد از این هنر

مکرومه بافی نه تنها یک سرگرمی لذت‌بخش بلکه می‌تواند به یک منبع درآمد خوب نیز تبدیل شود. با کمی خلاقیت و تلاش، می‌توانید محصولات مکرومه زیبای خود را به فروش برسانید و از این طریق کسب درآمد کنید.

جذابیت کارها و طرح های مکرمه چنان وسوسه کننده است که کمتر کسی است که وسوسه آموختن این هنر زیبا نشود. خانه هنر سمر به صورت اصولی و قدم به قدم به صورت دوره های آموزشی مکرمه یا ورکشاپ های یکروزه امکان اموختن هنر مکرمه را برای شما عزیزان فراهم آورده است.

همچنین اگر فرصت آموزش ندارید می توانید از محصولات متنوع ما در فروشگاه سمر خرید راحت و اسان و لذت بخش داشته باشید و یا یا اگر خودتان محصولات مکرمه می بافید، می توانید محصولات خود را در سایت ما جهت فروش ارائه نمایید.