هنر درباری دوزی، مفاخر زیبایی هنر ایرانی

هنر درباری دوزی چیست؟

هنر درباری دوزی یکی از هنرهای اصیل و ارزشمند ایرانی است که با ظرافت و دقت خاصی بر روی پارچه اجرا می‌شود. این هنر، تلفیقی از هنرهای مختلف مانند جواهر دوزی، زر دوزی و گلدوزی است که با استفاده از مواد با ارزشی همچون زر، سیم، سنگ‌ های قیمتی و مروارید، طرح‌ های بسیار زیبا و چشم‌ نوازی را بر روی پارچه ایجاد می‌ کند.

درباری دوزی هنری اصیل و قدیمی است که از دیرباز در محافل ‌و مراسمات استفاده گردیده و در گذر زمان نه تنها از رونق نیفتاده، بلکه تا امروز هم به عنوان یک هنر مطرح و ترند مورد استفاده و استقبال طراحان مد و لباس می باشد و طرفداران زیادی دارد.

هنر درباری دوزی همان طور که از اسمش پیداست از پیشینه تاریخی و قدیمی زمانی که درباریان برای شکوه و عظمت خود از آن استفاده می کردند بر می گردد. آثار درباری دوزی شده یافته شده در موزه ها قدمت این هنر را به دوره هخامنشی نشان می دهد. در دوره ساسانی استفاده از هنر درباری دوزی به اوج رسید و با ورود اسلام به ایران هنر درباری دوزی بیشتر در دسترس همگان قرارگرفت و افراد بیشتری نحوه استفاده از هنر درباری دوزی را فرا گرفتند.

در دوره صفوی هنر درباری دوزی در لباس ها و پرده ها و روی وسایل تزیینی کاربرد پیدا کرد و به اوج شکوفایی رسید. این هنر در دوره قاجار با استفاده از سنگ های قیمتی و عناصر طبیعی بیشتر به سمت تجملی شدن رفت و بیشتر خاص و گرانبها گردید.

درباری دوزی نهایت زیبایی و هنری دستی است که میراثی ارزشمند از نیاکان به ما رسیده و در دنیای مدرن امروز هم بیشتر برای تزیین لباس و زیورآلات مانند گوشواره، گردنبند و گلسینه استفاده می شود.

موارد کاربرد هنر درباری دوزی

هنر درباری دوزی، با ظرافت و زیبایی بی نظیری که دارد، کاربردهای متنوعی در زندگی روزمره و هنر پیدا کرده است. از تزئین لباس‌ های تشریفاتی مانند لباس‌ های درباری و عروس گرفته تا ساخت زیورآلات نفیس و تزئین لوازم منزل مانند پرده‌ ها و رومیزی‌ ها، این هنر دست توانای هنرمندان را به رخ می‌ کشد. همچنین، درباری دوزی در ساخت هدایای نفیس و منحصر به فرد مانند تابلوهای هنری و جعبه‌ های جواهرات نیز کاربرد دارد. با توجه به ارزش هنری و تاریخی این هنر، محصولات درباری دوزی اغلب به عنوان نمادی از ظرافت و اصالت ایرانی شناخته می‌ شوند.

چه متریالی در هنر درباری دوزی استفاده می شود؟

درباری دوزی یکی از هنرهای ظریف و اصیل ایرانی است که در آن با استفاده از سوزن و نخ، طرح‌های زیبا و متنوعی بر روی پارچه ایجاد می‌شود. انتخاب مواد اولیه مناسب در این هنر، تاثیر بسزایی در کیفیت و زیبایی کار نهایی دارد. مواد اصلی مورد استفاده در باری دوزی عبارتند از:

• انواع قیطون ها: قیطون خط دار، قیطون انجل، قیطون لمه دار، قیطون ابریشمی.
• سنگ های تزیینی: سنگ های قابل استفاده در این هنری سنگ های طبیعی که چون ارزشمند هستند بیشتر در زیورآلات درباری دوزی کاربرد دارند و سنگ های مصنوعی یا شیشه های تراش خورده که بیشتر در تزئینات لباس به کار می روند.
• انواع مروارید: در سایز بندی و کیفیت های مختلف
• انواع کریستال ها: به اشکال گرد، اشکی و نیزه ای و به رنگ های متنوع وجود دارند.
• نگین متری: در سایز و رنگ های متنوع وجود دارد.
• نخ های ابریشمی: برای دوختن متریال البته گاهی از نخ های نامرئی هم استفاده می شود.
• پارچه تور یا ژیپون: برای استفاده بعنوان پایه نگهدارنده متریال. در واقع دوخت قیطون و سنگ ها روی این پایه انجام می شود.
• کارگاه: وسیله ای است که پارچه را ثابت نگه می دارد تا اجرای درباری دوزی به راحتی انجام شود.
• پایه نگهدارنده کارگاه: این پایه ضروری نیست، ولی استفاده از پایه نگهدارنده کارگاه به هنرمند کمک می کند از دو دست خود بتواند برای اجرای دوخت و نگه داشتن سنگ و قیطون استفاده کند.
• شیپوری: پارچه پلیسه خاص است که گاهی در ترکیب با پیکسل های درباری دوزی استفاده می شود که بیشتر در تزیین لباس استفاده می شود.
• خرج کار: متریال فلزی و تزیینی است که به سلیقه هنرمند در اجرای طرح درباری دوزی گنجانده می شود و تنوع و جلوه متفاوتی به این هنر می دهد.
• نمد یا چرم: برای اجرا در پشت کار اپلیکه های درباری دوزی گلسینه یا زیور الات استفاده می شود.
• سوزن: از سوزن جواهر دوزی استفاده می شود.
• چسب: معمولا از چسب E8000 استفاده می شود.
• فندک: برای سوزاندن سر قیطون و تمیز کردن کنار اپلیکه ها استفاده می شود.

چه تکنیک هایی در درباری دوزی استفاده می شود؟

تکنیک اصلی درباری دوزی به این صورت است که یک تکه سنگ تزیینی یا مروارید یا کریستال در مرکز کار قرار می گیرد و این متریال مرکزی با قیطون کشی در اطراف آن طرح و نقش های مخلتفی داده می شود و بسته به طرحی که قرار است است اجرا شود، تعداد قیطون ها و پیچ و خم آن تغیر می کند و گاهی لابلای قیطون از نگین متری هم استفاده می شود که جلوه بیشتری به اثر درباری دوزی می دهد.

پس از آن که طرح درباری دوزی کامل اجرا گردید، از روی تور یا ژپون جدا می گردد و روی لباس اپلیکه می شود و یا به صورت گلسینه یا زیور الات پشت کار با نمد یا چرم اپلیکه می شود.

چگونه مهارت درباری دوزی را بدست بیاورم؟

همانطور که می دانید برای به مهارت رسیدن به هنر درباری دوزی همچون دیگر هنرها استفاده از تجربه و آموزش در کنار مدرس با تجربه، طی کردن مسیر آموختن را برای شما راحت و دلچسب تر می کند و زودتر به نتیجه دلخواه می رساند.

خانه هنر سمر در محیطی آرام و صمیمی با مدرسین دلسوز و کاربلد می تواند به شما کمک کند تا مسیر یادگیری و مسلط شدن مهارت درباری دوزی را با خیال راحت بگذرانید.

مزیت دیگر شرکت در دوره درباری دوزی خانه هنر سمر این است که پس از اتمام دوره درباری دوزی می توانید محصولات هنری درباری دوزی خود را در سایت سمر ارائه کنید و کسب درآمد نمایید.